مایندگان در نشست علنی امروز (یکشنبه ۹ بهمن ماه) مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی گزارش کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مورد طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی، با کلیات این طرح با ۱۴۶ رأی موافق، ۵۹ رأی مخالف و ۱۶ رأی ممتنع موافقت کردند.
طرح اصلاح قانون انتخابات مجلس چه می‌گوید؟
رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها تاکید کرد: بر اساس طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس، احزاب می‌توانند انفرادی یا تشکیل جبهه در انتخابات مجلس شرکت کرده و از سوی دیگر، هیچ لزومی ندارد که حتما نامزدها در یک لیست باشند بلکه یک نامزد می‌تواند در چند لیست باشد.
محمدصالح جوکار با اشاره به جزئیات طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس، بیان کرد: بر اساس این طرح، نحوه رسیدگی به صلاحیت نامزدها در انتخابات مجلس تغییر کرده و شاهد افزایش زمان برای رسیدگی به صلاحیت نامزدها و افزایش زمان رسیدگی به اعتراضی که نامزدها دارند هستیم.
وی در ادامه اظهار کرد: سازوکار الکترونیکی شدن نام نویسی نامزدها و برگزاری انتخابات مجلس در این طرح پیش بینی شده است. از سوی دیگر، سازوکار‌هایی برای تبلیغات انتخاباتی در چهارچوب تعریف گشته دیده شده است. به صورت مبسوط به بحث مقابله با تخلفات انتخاباتی در این طرح پرداخته شده تا کمتر شاهد خرید و فروش رای و جرایم در حوزه برگزاری انتخابات مجلس باشیم.
نماینده مردم یزد در مجلس شورای اسلامی، تصریح کرد: بر اساس این طرح، احزاب می‌توانند انفرادی یا تشکیل جبهه در انتخابات مجلس شرکت کرده و لیست ارائه کنند. از سوی دیگر، هیچ لزومی ندارد که حتما نامزدها در یک لیست باشند بلکه یک نامزد می‌تواند در چند لیست باشد.
جوکار گفت: از نظر بنده این طرح نقاط قوت متعددی دارد. در این طرح در خصوص شرایط عمومی نامزدها نیز مواردی پیش بینی شده است. ان شاءالله با همکاری نمایندگان به زودی جزئیات این طرح به تصویب مجلس خواهد رسید.
علی حدادی، سخنگوی کمسیون امور داخلی کشور و شوراها در ادامه گزارش این کمیسیون را به شرح زیر خواند؛
ضرورت اصلاح قوانین انتخابات و رفع نواقص قانون انتخابات همواره یکی از چالش های نظام انتخاباتی در ایران بوده است، به نحوی که چنین مساله ای از سوی نهادی نظارتی به عنوان درخواست از مجلس طرح شده است.
رهبر انقلاب هم در دیدار خردادماه امسال با نمایندگان مجلس یازدهم بر پیگیری اصلاح قوانین انتخابات به عنوان یک مطالبه از مجلس تاکید نمودند.
هرچند از سال 1395 محافل مختلف در خصوص ضرورت اصلاح قوانین انتخابات مباحث مختلفی مطرح نمودند، سیاست های انتخاباتی مقام معظم رهبری، یک سند بالادستی پیشنهاد کرده اند که اجرای آن نیازمند اصلاح قوانین موجود است.
در مصوبه پیش روی سعی شده است اغلب سیاست های انتخابات، مورد توجه قرار بگیرد و پیشنهاد اصلاحی مطرح شده است. ابتدا جلسات کارشناسی در مرکز پژوهش های مجلس برگزار و پس از اعلام وصول طرح نیز جلسات کارگروه تخصصی در کمیسیون برگزار شد؛ بنابراین، طرح حاضر اصلاحاتی را پیش بینی کرد که مهم ترین اصلاح آن به شرح زیر است.
۱. ثبت درخواست متقاضیان شرکت در انتخابات به عنوان نامزد و دریافت مدارک لازم قبل از ثبت نام، امکان الکترونیکی شدن انتخابات،
۲. مدت زمان رسیدگی به صلاحیت داوطلبان از ۶۰ روز به ۱۳۴ روز افزایش یافته است.
مخالفان طرح چه گفتند؟
غلامحسین رضوانی، نماینده مردم تهران در مخالفت با کلیات طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی با انتقاد از عدم ارائه لایحه از طرف دولت برای اصلاح قانون انتخابات مجلس گفت: رهبر معظم انقلاب نیز بارها در تذکرات خود بر تقدم لایحه نسبت به طرح تأکید داشتند، چون در لایحه امکانات فراوانی برای بحث کارشناسی وجود دارد.
نماینده مردم تهران، شمیرانات، ری، اسلامشهر و پردیس در مجلس با اشاره به تلاش نمایندگان در پایان هر دوره از مجلس برای اصلاح قانون انتخابات مجلس افزود: این موضوع نیز شائبه تعارض منافع را ایجاد می‌کند، این در حالی است که ما در مورد قانون انتخابات مجلس و حتی ریاست جمهوری خلأ قانونی نداریم و بهتر است به جای این طرح به موضوعاتی مانند شفافیت آرای نمایندگان که از خواسته‌های موکلین ما و از وعده‌های نمایندگان از ابتدای دوره بوده، بپردازیم.
وی افزود: در طرح فرصت بیشتری برای رسیدگی به صلاحیت نامزدها و پاسخگویی دستگاه‌های استعلام کننده پیش‌بینی شده است؛ اما مشکل انتخابات ما این موضوع نیست. از سوی دیگر، ممنوعیت ورود نظامیان به انتخابات پیش‌بینی شده که درست نبوده و ما بهتر است به یکی از کارکردهای مهم انتخابات یعنی نقش توده‌های مردم به ویژه در مناطق کوچک و فعال کردن احزاب در کلانشهرها توجه کنیم.
محمد باقری نماینده مردم بناب در مخالفت با کلیات طرح نامبرده گفت: تا زمانی که انتخابات استانی نشود، مشکل انتخابات مجلس حل نخواهد شد. انتخابات مجلس باید همانند انتخابات خبرگان رهبری، استانی شده تا افراد موجه شرکت کنند. این طرح مشکلات عدیده‌ای را ایجاد خواهد کرد و به کنترل خرید و فروش آرا ـ که به خصوص در شهرهای کوچک به یک مساله تبدیل شده ـ یا سرنوشت انتخابات به ویژه در شهرهای کوچک که به منابع مالی گره خورده کمک نخواهد کرد.
نماینده مردم بناب در مجلس افزود: تا زمانی که خرید و فروش آرا کنترل نشود، نخبگان از ورود به انتخابات پرهیز می‌کنند و وارد رقابت‌های سیاسی نمی‌شوند. از سوی دیگر تا زمانی که انتخابات حزبی نشود و احزاب نقش فعالی در انتخابات پیدا نکنند نمی‌توانیم شاهد رفع مشکلات باشیم. ما نزدیک به ۴۰۰ حزب داریم که هیچ نقشی در انتخابات ندارند و در این طرح نیز برای آنها برنامه‌ای پیش‌بینی نشده است.
غلامرضا نوری قزلجه نماینده مردم بستان آباد همچنین در مخالفت با کلیات طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس یادآور شد: رهبر معظم انقلاب بر اصلاح قانون انتخابات از نگاه نظام جامع انتخابات کشور تأکید داشتند، مساله اصلی کشور ما در بحث انتخابات موضوع مشارکت و خواسته ما افزایش مشارکت یا مشارکت حداکثری است که این طرح چنین ارمغانی را برای ما نخواهد داشت، همچنین تسهیلاتی برای افزایش مشارکت در این طرح فراهم نشده است.
نماینده مردم بستان آباد در مجلس با اشاره به موادی از طرح مذکور گفت: در ماده (۲) این طرح آمده است که مستخدمین رسمی نیرو‌های مسلح و وزارت اطلاعات که برابر قانون قبل از انتخابات از سمت خود استعفا داده‌اند، بعد از دوره نمایندگی سنوات خدمتی آنان در صندوق‌های بازنشستگی مربوطه اعمال می‌شود. این موضوع از مباحث مربوط به کمیسیون اجتماعی است که نباید در این طرح گنجانده می‌شد. از سوی دیگر، این سوال را ایجاد می‌کند که اگر این ماده از طرح حذف شود، آیا همچنان بر تصویب کلیات اصرار می‌شود؟
وی تصریح کرد: از سوی دیگر در تمدید زمان رأی‌گیری و شرایط اختصاصی انتخاب شوندگان سخت‌گیری‌هایی اعمال شده و علاوه بر آن به ایجاد ستاد بانوان نامزدها اشاره‌ای نشده است بنابراین این طرح نمی‌تواند مشکل انتخابات مجلس شورای اسلامی را حل کند.
موافقان طرح چه گفتند؟
رسول فرخی میکال نماینده مردم لاهیجان در موافقت با کلیات طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس گفت: انتخابات یکی از مسائل مهم کشور است و به تعبیر امام خمینی (ره) مجلس در رأس امور است. رهبر معظم انقلاب نیز بارها بر موضوع انتخابات و اصلاح قانون آن تأکید داشتند. این طرح نیز به برگزاری انتخابات هدفمند در مسیر درست و رفع نواقص برنامه‌های انتخاباتی کمک خواهد کرد.
وی افزود: پیگیری تخلفات پس از برگزاری انتخابات، یکی از مزایای این طرح است، همچنین به فعالیت احزاب رسمیت بخشیده و آنها را پاسخگوی مردم خواهد کرد.
محمد سبزی نیز در موافقت با کلیات طرح مذکور به مطالبه مردم و رهبری برای اصلاح قانون انتخابات اشاره کرد و گفت: ممکن است دولت تصمیمی برای ارائه لایحه نداشته باشد؛ لذا ما نمی‌توانیم منتظر دولت بمانیم. تمام ایرادات انتخابات مجلس در این طرح اصلاح شده و این طرح به افزایش مشارکت احزاب، الکترونیک شدن انتخابات، بررسی دقیق صلاحیت‌ها و رسیدگی به جرایم و تخلفات بعد از برگزاری انتخابات کمک خواهد کرد.
علی خضریان از دیگر موافقان کلیات طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس، چهل و چهارمین سالروز پیروزی انقلاب اسلامی را یادآور شد و گفت: با توجه به تلاش‌های صورت گرفته در ۴۴ سال گذشته و کامیابی یا ناکامی‌هایی که در برخی موارد با آن روبرو هستیم، لازم است برای رفع نواقص و یکی از ضعف‌ها به اصلاح قانون انتخابات مجلس بپردازیم.
نماینده مردم تهران، شمیرانات، ری، اسلامشهر و پردیس در مجلس یازدهم افزود: با توجه به ثبت‌نام الکترونیکی پیش‌بینی شده در این طرح، امکان راستی آزمایی نامزدها فراهم شده و از بروز حواشی بعد از انتخابات جلوگیری می‌کند. همچنین مشکل خرید و فروش آراء با تشکیل هیأت‌های اجرایی و نظارت مرتفع خواهد شد و به سلامت انتخابات کمک می‌کند. ما نباید فتنه ۸۸ را از یاد ببریم؛ لذا باید مراقبت کنیم تا انتخابات مجلس زیر سوال نرود.
وی یادآور شد: نحوه رسیدگی به صلاحیت نامزدها در این طرح سامان یافته و زمان رسیدگی و دفاع از کسانی که صلاحیت آنها دچار مشکل شده افزایش یافته و فراهم شده است. البته در برخی موارد ایراداتی وجود دارد که در جریان بررسی جزئیات با ارائه پیشنهادها اصلاح خواهیم کرد؛ این طرح ۷۷ ماده‌ای بر مبنای سیاست‌های کلی انتخابات نوشته شده است.